یکی از اقدامات مهم جهت کاهش خطرات ناگهانی اتصال کوتاه جریان و برق گرفتگی در یک ساختمان، راه‌اندازی سیستم ارت است. انتخاب محلی مناسب برای اجرای چاه ارت یکی مهم‌ترین پروژه‌های برق‌کشی ساختمان‌ها خواهد بود که این موضوع اگر در خاک‌های دست نخورده رقم بخورد، اهمیت بسیاری دارد. درست است که درصد قابل توجهی از این اجرا مربوط به نحوه انجام کار و دقت انجام دهنده مربوط است، ولی بخش زیادی از این موضوع به خاک واقع در محل چاه ارت مرتبط است.
به‌طور کلی ما با دو نوع خاک سر و کار داریم که نوع اول آن متراکم و نوع دوم آن نامتراکم می‌باشد. خاک‌های دست نخورده مانند توده‌ای متراکم هستند که فضایی در میان آن‌ها وجود ندارد؛ در نتیجه مقاومت الکتریکی کمی دارند و همین خاک‌ها پیشنهاد ما برای اجرا می‌باشند. باتوجه به محل انتخابی از تجهیزات چاه ارت و ابزار آلات متفاوت‌تری می‌توان بهره گرفت و با روش‌های متنوعی این عمل قابل اجرا خواهد بود، پس قبل از هرچیز محل چاه ارت را انتخاب نموده و با توجه به آن از وسایل مورد نیاز بهره بگیرید.
محل مناسب نگهداری چاه ارت
در حین انتخاب محل چاه ارت که برای اجرا کاملاً مناسب باشد باید به نکات مهمی توجه کنید. از مهم‌ترین عوامل مرتبط با این نکات می‌توان به میزان فشردگی خاک و رطوبت موجود در آن محل؛ اشاره کرد. با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه؛ چاه ارت باید با عمق مناسب و در مکان مناسب حفر شود. همانطور که می‌دانید هرچه محل انتخابی شما نیاز به تجهیزات بیشتری داشته باشد هزینه بیشتری هم در پی دارد. سعی کنید محل مناسبی را انتخاب کنید که با اجرای منحصر به فرد و تخصص یافته‌ای پیشرفت چاه را حاصل کنید.
جنس خاک مناسب چاه ارت
در انتخاب محل چاه ارت حتما باید قبل از هرچیزی به جنس خاک آن منطقه توجه کنید، به این دلیل که جنس خاک و میزان فشردگی آن با مقدار مقاومت الکتریکی آنجا رابطه مستقیمی و مرتبط به هم دارند. هرچه خاک متراکم‌تر باشد مناسب‌تر برای اجرای چاه ارت می‌باشد. در خاک‌های نامتراکم هم باید به میزان رسیدن به منطقه‌ای دارای خاک متراکم حفر کنید و بعد میله ارت را در آنجا جایگذاری کنید.
سعی کنید خاک بالا و موجود در اطراف میله را بکوبید تا ریزتر و فشرده‌تر شود و مقاومت آن کم شود و بهترین گزینه برای اجرا به حساب بیاید. خاک بنتونیت به دلیل داشتن خواص منحصر به فرد می‌تواند کاربرد خوبی در این موضوع داشته باشد. این خاک به صورت دانه‌های ریز است و این توده متراک نیاز به کوبیدن و فشرده‌سازی ندارد و اجرای چاه ارت در این خاک بسیار اسان بوده و هیچ نوع وابستگی به چگونگی اجرا و کوبیدن الکترولیت ندارد.
خاک‌های کشاورزی و رسی به دلیل داشتن مقاومت کمتر عمق کمی برای حفاری نیاز دارند، اما زمین‌هایی با خاک شنی و سنگلاخی به دلیل داشتن مقاومت بیشتر نیاز به حفاری با عمق بیشتری دارند. در برخی مناطق می‌توانید با حفاری‌ها به خاک مورد نیاز و مطلوب اجرای چاه ارت دست یابید. برای کسب اطلاعات در خصوص عمق چاه‌ها باید از دستگاهی برای اندازه گیری مقاومت مخصوص خاک استفاده کرد.
رطوبت مناسب چاه ارت
اکثر شما واقف به این هستید که میزان حل شوندگی در خاک با میزان رطوبت آن رابطه مستقیم دارد. هرچه خاک دارای رطوبت بیشتری باشد می‌تواند حل شوندگی بیشتری را به همراه داشته باشد. برای هدایت الکتریسیته باید یونها به خوبی در آن خاک جابه جا شوند و این در صورتی رخ می‌دهد که املاح بیشتری در خاک حل شده باشند. رطوبت بیش از حد منجر به بردن املاح می‌شود و دیگر هدایت الکتریسیته به راحتی رخ نمی‌دهد. و این دسته از خاک‌ها که در همیشه دارای رطوبت بیش از حد هستند کارایی مناسبی نخواهند داشت. در واقع املاح به مرور زمان در این خاک‌ها شسته شده و به اطراف می‌رود و کارکردی در جابه جایی یونها ندارند؛ بنابر این موضوع محل چاه ارت از موضوعات حائز اهمیت بوده و در واقع بنیان و اساس این اجرا می‌باشد.
خاک یخ زده و خشک
خاک یخ زده و خشک اصلاً مناسب محل چاه ارت نمی‌باشد. در چنین خاک‌هایی به دلیل جامد بودن آن‌ها دیگر فرایند جابه جایی یونها و هدایت الکتریسیته اتفاق نمی‌افتد. بنابر مقاومت بالای این خاک‌ها؛ اجرای چاه ارت در این مناطق جزو اشتباهات محض می‌باشد و آثاری جبران ناپذیر در پی خواهد داشت؛ به همین دلیل هنگام اجرا باید توجه داشته باشید که این منطقه در تابستان و زمستان دچار مشکل نشود، زیرا در تابستان خاک دچار خشکی و در زمستان دچار یخ زدگی می‌شود. از لحاظ شرایط اب و هوایی اطمینان حاصل کنید تا بهترین محل چاه ارت را در نظر بگیرید و اجرای موفقی را رقم بزنید.
نکات نگهداری چاه ارت
حفر چاه ارت بعد از اجرا نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای دارد. در نظر داشته باشید که این چاه نیاز به رطوبت دارد و هر از گاهی سعی کنید محل چاه ارت را ابیاری کنید تا رطوبت مورد نیاز چاه ارت را در دسترس آن قرار دهید. مطمئن باشید که اگر بعد از اجرای چاه از وضعیت و روند آن بی‌خبر باشید و دیگر مراقبت‌های لازم را انجام ندهید؛ هیچ سودی نخواهید داشت و عمر آن چاه را کم کرده و به مرور از بین می‌رود و هیچ کارایی نخواهد داشت. پس سعی کنید عوامل تخریب کننده چاه را در نظر بگیرید و سعی کنید از حضور ان‌ها در محل وجود چاه ممانعت کنید.
دراین زمینه متخصصان با بهره مندی از اصول مهندسی و مراقبتی چاه ارت می‌توانند آن را بدون ایجاد مشکلی راه اندازی کنند و مدت‌ها کارکرد آن چاه را زیر نظر می‌گیرند چرا که برای اجرای این گونه از چاه‌ها هزینه‌های زیادی صرف می‌کنند و اگر دقت کافی در این زمینه نداشته باشند ضرر زیادی را به ارمغان می‌آورند.
✍️ سخن نهایی
داشتن چاه ارت، یکی از مهم‌ترین نکات بالا بردن ضریب ایمنی سیستم برقی ساختمان‌هاست؛ اما در نظر داشته باشید که حفر چاه و زمین مناسب برای آن نیز شرایط و استانداردهای خاص خود را دارد. طی این مقاله از خاورمس سعی کردیم تا نکات لازم برای انتخاب صحیح مکان مناسب برای چاه ارت را بیان نماییم. نظرات و سؤالات خود را برای ما کامنت کنید.
نوشته شده در تاریخ 24 بهمن 1401